Jeopolitik riskler, turizm ve ekonomik büyüme ilişkisi: Ukrayna örneği

Abstract

Turizm bir ülke için ihracattan sonra en önemli döviz kazandırıcı faaliyetlerden sayılmaktadır. Fakat jeopolitik riskler turistlerin tatil rezervasyonu tercihlerinde belirleyici olması açısından önemli bir etkendir. Seyahat kararları, biri güvenlik olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Ülkedeki yüksek risk seviyesi ekonomik faaliyeti olumsuz etkilemekte ve turizmin gelişmesine engel olmaktadır. Bu bağlamda risklerin genel olarak ekonomik aktivite ve özelde turizm sektörü üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi önemlidir. Jeopolitik sürtüşmeler, gerilimler ve hatta seçimler gibi olaylar, siyasi sahnede dalgalanmalar veya belirsizlikler yaratır ve turist akışlarında, turizm ithalatlarında, geceleme sayılarında ve turizmin gelişiminin diğer göstergelerinde kayda değer etkiler yaratabilir. Rusya ile yaşanan gerginlikler ve Kırım meselesi Ukrayna’nın ekonomik büyümesinin yanı sıra turizm gelirlerini de etkilemiştir. Bu nedenle, Ukrayna turizm sektöründeki durum, çevresel risklerin etkisini dikkate alarak Ukrayna'da turizmi iyileştirmek için bilimsel temelli yaklaşımların ve pratik tavsiyelerin geliştirilmesini gerektirmektedir.Literatürde ekonomik büyüme, turizm ve jeopolitik risk arasındaki ilişkiyi analiz etmeye yönelik çok fazla çalışma olmadığı görülmektedir. Bu, jeopolitik risk endeksini (GPR Index) hesaplama metodolojisinin yakın zamanda önerilmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Çalışmada Ukrayna’nın GSYH ve jeopolitik risk endeksinin Ukrayna turizminin üzerindeki uzun dönemli etkisi ARDL Sınır Testi kullanılarak araştırılmıştır. Çalışma sonucunda jeopolitik riskin turizmi olumsuz bir şekilde etkilediği, GSYH’nin ise turizm üzerinde olumlu etkilerini olduğu ortaya konmuştur.